وقتی به گذشته نه چندان دور بر مي گرديم Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ اين ماه عزیز پيش بزرگان Ùˆ پدر ومادرهای ما از اهمیت Ùˆ Øرمت بيشتري نسبت به امروز برخوردار بوده Ùˆ اونها Øتی از ما هم نسبت به موضوعات اعتقادی خود Ù…ØÚ©Ù… تر Ùˆ در نتیجه از صÙای باطن بیشتری هم برخوردار بوده اند. بنظر Ù…ÛŒ رسد در مجموع این روزها اخلاقیات Ùˆ رÙتارهای بعضی از ما کمتر رنگ وبوی معنوی Ùˆ مذهبی دارد . هنوز اوضاع روستا ها Ùˆ شهرهاي Ú©ÙˆÚ†Ú© تر  کمی بهتراست، لااقل اکثریت مردم هنوز در ماه رمضان مقید هستند Ùˆ روزه Ù…ÛŒ گیرند Ùˆ ضمن رعایت ملاØظات دینی واخلاقی Øرمت این ماه پر Ùضیلت را خوب  نگاه میدارند. در شهر هاي بزرگ Ù…ÛŒ بینیم ومی شنویم Ú©Ù‡  روزه خواري برای برخی مدعیان تجدد نوعي كلاس Ùˆ تبدیل به ارزش شده Ùˆ عمل به دستورات نجات بخش الهی نوعی اÙÙ…Ùلّي (سبØان الله) قلمداد میشه !!!.چطور میشود یک بنده خدا Ú©Ù‡ همه بود ونبود ÙˆØوشی هاو مزیت های انسانی خود را از جانب خدا دریاÙت وبرای تداوم Øیات وهستی وسلامت خود هر Ù„Øظه به لط٠ورØمت خدا وابسته است چطور به چنین نتیجه ای Ù…ÛŒ رسد. این خودش یک مسئله ایست Ú©Ù‡ البته خداوند خود جوابش را در جا های مختل٠قرآن از جمله آیه شریÙÙ‡ 257 سوره بقره داده است.ومقصدو سرانجام کار آنها را هم بدلیل همین Ú©Ùران وانکارها مشخص Ùرموده است.
اللّه٠وَلÙÛŒÙÙ‘ الَّذÙینَ آمَنÙواْ ÛŒÙخْرÙجÙÙ‡ÙÙ… Ù…Ùّنَ الظÙّلÙمَات٠إÙÙ„ÙŽÛŒ النÙّوÙر٠وَالَّذÙینَ Ú©ÙŽÙَرÙواْ أَوْلÙیَآؤÙÙ‡Ùم٠الطَّاغÙوت٠یÙخْرÙجÙونَهÙÙ… Ù…Ùّنَ النÙّور٠إÙÙ„ÙŽÛŒ الظÙّلÙمَات٠أÙوْلَـئÙÚ©ÙŽ أَصْØَاب٠النَّار٠هÙمْ ÙÙیهَا خَالÙدÙونَ.
خدا ولیّ کسانی است Ú©Ù‡ ایمان آورده اند;(او) آنان(اهل ایمان)  را از ظلمت ها به سوی نور بیرون می برد، Ùˆ(اما) کسانی Ú©Ù‡ Ú©Ùر ورزیده اند اولیای(راهنمایان) آنان طاغوت ها (شیطان ها) هستند Ú©Ù‡ آنها را از نور به سوی ظلمت ها بیرون می برند. اینان اهل آتش اند Ùˆ در آن (جهنم)جاودان خواهند ماند.
این نکته هم ناگÙته نماند Ú©Ù‡ تعداد بسیار زیادی از جوان ها ونسل های امروزی ما هم نسبت به مسایل اعتقادی شان بسیار Ù…ØÚ©Ù… ومقید هستند. خداوند همه مارا عاقبت به خير كند.انشاء الله
واما بعد از این مقدمه به سراغ اصل مطلب می رویم:
در اغلب مناطق اطرا٠بيرجند به ماه رمضان " رَمَضو" Ùˆ به بقیه ماه هاي سال "سَالÙÚ¯Ùˆ" Ù…ÛŒ گویند Ùˆ اين اهميت ماه رمضان را در Ùرهنگ مردم منطقه نشان مي دهد كه همه سال برایشان يك طر٠و ماه رمضان هم يك طر٠وبه یک اندازه اهمیت داشته است.
قديمي ترها يادشون مياد كه تا همین دهه اول انقلاب هنوز در روستای خنگ هر شب موقع اÙطار Ùˆ سØر توی Ú©ÙˆÚ†Ù‡ ها Ùˆ پشت بام مسجد به Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ø´Ùˆ خوانی Ù…ÛŒ کردند Ùˆ غلاوه برآن با یک بوق سÙید رنگ مخصوص Ú©Ù‡ در واقع یک گوش ماهی بزرگ به وزن تقریبی 2 کیلوگرم  بود با ریتم مخصوصی بوق Ù…ÛŒ زدند،تا مردم بموقع اÙطار کنند ویا موقع سØر خواب نمانند ودر پایان وقت سØر وقبل از اذان ØµØ¨Ø Ù‡Ù… با یک آهنگ متÙاوت آن را Ù…ÛŒ نواختند. وبه این نوع نواختن، «بوق ترک» Ù…ÛŒ Ú¯Ùتند یعنی اینکه وقت تمام شده Ùˆ مردم باید خوردن وآشامیدن را ترک کنند.
اما رسم دومي كه گویا تا همین چند سال قبل هم هنوز دوام داشت Ùˆ  الان ديگر در Øال Ùراموشی است. رسم زيباي دیگری بود به نام "رَمَضو Ù†ÛŒ" كه چند كودك Ùˆ نوجوان در دسته های چند Ù†Ùري بعد اÙطار مثل يك گروه سرود بر در خانه مردم Øاضر مي شدند Ùˆ ابتدا تك خوان Ùˆ بزرگ گروه با صداي بلند Ùرياد مي زد كه "همی جوری خير Ù…ÙÙƒÙونَيْ يا رَمَضوني بÙØ®ÙونÙمْ" ( چيزي هديه Ùˆ خيرات مي دهيد يا شعر رمضاني را بخوانيم ) كه در برخی مواقع هم یکی از اهل خانه درخواست خواندن اشعار را مي داد Ùˆ گروه هم شروع مي كردند Ùˆ یک صدا رمضانی Ù…ÛŒ خواندند...
رسم زيباي"رمضوني خوني" در واقع هم Øالتي Ù…ÙØ±Ø Ùˆ شاد Ùˆ سرگرم كننده براي مردم بود، Ùˆ هم داراي مضامين عرÙاني متناسب با Øال وهوای ماه رمضان، والبته با درون مايه ÙŠ طنز Ùˆ نشاط آور  . گهگاه نيز جمعي از كساني كه نیازمند بودند به اين گروه پیوسته یا به اتÙاق گروهی تشکیل داده Ùˆ به این ترتیب  از خيرات Ùˆ Ú©Ù…Ú© های مردم روزه دار بهره مند Ù…ÛŒ شدند. Ùˆ برخی اÙراد هم اين خيرات را از جهت تبرك دریاÙت Ùˆ برای Ø´Ùای مریض ها مورد استÙاده قرار Ù…ÛŒ دادند.
اين رسم زيبا بيشتر در روزهاي ابتدايي Ùˆ انتهايي ماه مبارك رمضان انجام مي شد كه گاهاً مضامينش نيز تÙاوت مي كرد.
اغلب اشعار به كار رÙته در اين همخواني مشابه هم Ùˆ در جاهای مختل٠با Ú©Ù…ÛŒ تÙاوت اجراء Ù…ÛŒ شد. در پايان شعر خوانی نيز صاØب خانه اي كه مراسم رمضاني درب خانه اش قرائت شده بود به گروه Øاضر هدایایی از خوردنی هایی Ú©Ù‡ مورد علاقه بچه ها وبه قول معرو٠خوشال کنوک بود از قبيل نقوچ، نان زنجÙیلی ØŒ نقل Ùˆ نبات Ùˆ شكلات وخرما وعناب وبادام Ùˆ یا تابه ای (نان روغنی) ØŒ بعضی وقت ها هم ميوه های Ù…ØÙ„ÛŒ Ùˆ در موراد معدودی هم  پول هديه مي كردند Ùˆ البته رسم داشتند،  كه اگر صاØب خانه خل٠وعده كرده Ùˆ جمع را به قول معرو٠خير نكند تك خوان گروه با همان صدای بلند شعري با مضمون گله Ùˆ شكايت ویا Ù†Ùرين قرائت مي كرد Ùˆ با جمع تکرار Ù…ÛŒ کردند ودر Øال شعر خوانی درب خانه را ترک Ù…ÛŒ نمودند !!!
واینک نمونه ای از این اشعار:
ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø§ÛŒÙ†Ú©Ù‡ قسمت هاي پر رنگ شده به صورت جمعي Ùˆ الباقي به وسيله تك خوان اجرااء Ù…ÛŒ شود.
رمضو آمد آمد رمضو
رمضو آمد خوش، نام خدا
رمضو آمد ، ماه٠رمضو
روزه مي گيرن از Ø®ÙردوÙ كلوÙ
" هاي رَمَضو یارب، یارب ، رمضو، رمضو آمد خوش،نام خدا"
" رمضو آمد، مهمانش کنید بز و بزغاله قربانش کنید"
" بز Ùˆ بزغاله Ú©Ù‡ چیز٠نÙÙ…Ùشو، گاو Ùˆ گوسّاله ر٠قربانش کنید"
"رمضو آمد خود سیصد سوار    چوي٠وَر دَشتÙÙ‡ Ú©Ù‡ Ø¢ ÛŒ روزه بدار"
"روزه میدارÙÙ… لاغر Ù…ÛŒ شوم، گر نمی دارÙÙ… کاÙر Ù…ÛŒ شوم"
" هاي رمضو یارب، یارب ، رمضو، رمضو آمد خوشنام خدا"
سي Ùˆ سه بچه بÙدÙÙ…ØŒ هم بَازي       يَك كَدو٠ره بÙرْدن به سَرْبَازي
سي Ùˆ دو بچه Ø´ÙدÙÙ… در ته باغ         يَك كَدو٠ر ÙƒÙشتن با چوب Ùˆ Ú†Ùماق
" هاي رمضو یارب، یارب ، رمضو، رمضو آمد خوشنام خدا"
بي بي يو وَرخواستي، Ù‡Ùنْشَستي       كَاسه چيني Ù…Ùور بÙشكَستي
صاØبخونه رÙته تÙÙˆ بَالا خونه                         كتاب ليلي Ùˆ مجنون Ù…Ùخونه
" هاي رمضو یارب، یارب ، رمضو، رمضو آمد خوشنام خدا"
"ای سÙرا از Ú©Ùن٠رو وَر بادَ       دو پسر داره Ú©Ù‡ نو دÙومادَ"
"ای سرا از Ú©Ùن٠رو وَر روزَه      دو دختر داره Ú©Ù‡ مخمل دوزَه"
" اي سÙرا از ÙƒÙن٠چاه٠وَركَنْدَن       دÙشمَنÙوني Ù†Ùور مار٠وركَنْدن"
" اي سÙرا از ÙƒÙن٠دَالون٠دراز           ما طمع دارم بشقاب پیاز "
" اي سÙرا از ÙƒÙن٠دَالون٠بÙلند             ما طمع دارم يك كله قند"
"ای سرا از Ú©Ù† Ùخش خش Ù…ÙÙŠ يْاَيÙÙ‡      طَبَق خرما Ùˆ کشمش Ù…ÙÙŠ يْاَيÙÙ‡  "
"ایي سرا از Ú©Ùن٠رو وَر قبرستو             پدر مو Ú¯Ùته برو پول بستو"
" آي رمضو یارب، یارب ، رمضو، رمضو آمد خوشنام خدا"
بعد از پايان شعر خوانی رمضاني Ùˆ خيرات كردن صاØب خانه گروه در پاسخ بعنوان تشکر اين ابيات را به صورت جمع خواني هم صدايي مي كنند
آن روز كه سر Øسين(ع) بر نيزه زدند
مرغان هوا به هر طر٠خيمه زدند
مرغان هوا و ماهيان دريا
از بهر Øسين سنگ بر سينه زدند
Ù…Øمد-Ù…Øمد يا علي،،، ØÙ‚ يا Ù…Øمد
Øسين ابن علي،،، ØÙ‚ يا Ù…Øمد
يارب برسان تو Øضرت صاØب را
Ùرزند علي ابن ابي طالب را
Ù…Øمد-Ù…Øمد يا علي،،، ØÙ‚ يا Ù…Øمد
Øسين ابن علي،،، ØÙ‚ يا Ù…Øمد
يا رب برسان به Øق،رسول ثقلين
يارب به قضا كننده بدر Ùˆ Øنين
عصيان مرا دو نيمه كن در عرÙات
نيمي به Øسن ببخش،نيمي به Øسين
التماس دعا
نویسنده :moslemzade|Ùرهنگ Ùˆ آداب Ùˆ رسوم | ارسال نظر: 0 |