جغراÙیای روستا:
روستا ÛŒ Ø®ÙÙ†Ú¯ براساس سرشماری سال 1385 دارای 665 Ù†Ùرو143 خانوارجمعیت بوده Ú©Ù‡ از این تعداد 383 Ù†Ùر زن Ùˆ282 نÙر مرد میباشند . این روستا  با وسعت تقریبی 20 کیلومتر مربع درÙاصله 45700 متری شمال بیرجند (ازجاده القورات ) وقریب به 7 کیلومتر ازجاده بیرجند به مشهد به سمت شرق Ùاصله داشته Ùˆ در موقعیت جغراÙیایی 365/14/33- N   و 59/20/110 E- قرار دارد.Ùاصله خط مستقیم (هوایی) خنگ تا بیرجند 41200 متر میباشد. درلغتنامه مرØوم دهخدا درمعرÙÛŒ روستای خنگ آمده است:
« دهی است ازدهستان القورات بخش Øومه شهرستان بیرجندبا 924 تن سکنه آب آن از قنات Ù…Øصول آن غلات وزعÙران شغل اهالی زراعت وراه آن مالرو . »
ارتÙاع این روستا از Ø³Ø·Ø Ø¯Ø±ÛŒØ§  1815 متر (345 متر بلند تر ازشهر بیرجند ) آب وهوای آن در تابستان خنک ومعتدل ودرزمستان سرد وکوهستانی  وازجمله مناطق خوش آب وهوا Ùˆ ییلاقی منطقه بشمار میرود. Â
تصویر ذیل نمایی از روستای زیبای ØÙ†Ú¯ را به شما نشان میدهد
درمجموع هوای روستای خنگ ØŒ تØت تأثیر آب وهوای کویری اختلا٠ÙاØØ´ÛŒ بین Ùصل های زمستان وتابستان آن وجود دارد. بیشترین درجه Øرارت در تابستان ها به ۳۰درجه بالای صÙر وکمترین آنها در زمستان ها به ۱۵درجه زیر صÙر.وبطور معمول میزان باران سالانه نیز به Øدود ۲۱۰میلی متر درسال Ù…ÛŒ رسد
پیشینهٔ تاریخی :
Ø®ÙÙ†Ú¯ یا خنج یا Ù‡ÙÙ†Ú¯ در Ùارسی باستان به معنای گوشه Ùˆ بیغوله بوده‌است . خنج نیز معّرب و در اصل «خÙنگ» یا «هÙنگ» به ضم خاء Ùˆ سکون نون و گا٠Ùارسی به معنی Ú©ÙŽÙنج Ùˆ گوشه نوشته شده‌است. گورستانهای بسیار قدیمی درشمال غرب وهمچنین جنوب روستا Ùˆ قبرهایی Ú©Ù‡ علایم آن مربوط به قبل از دوره اسلامی است  گویای سابقه چند هزار ساله سکونت در این روستا میباشد.
بخش شمالی روستا موسوم به: (پایین ده)
تصویر ماهواره ای از روستای خنگ: لطÙا"برای مشاهده  تصویر بزرگتر کلیک نمایید
روستای خنگ دارای سه قنات عمومی بنامهای: (کاریزسر ØŒ کاریز استخر کهنه و کاریز Øاجی Øسن) Ùˆ همچنین باغها ومنازل بزرگ ØŒ Ùˆ زمینهای کشاورزی آبی ودیمی نسبتاًØاصلخیز Ùˆ چند کلاته وچشمه دراطرا٠روستا میباشد درØال Øاضربیشتر اهالی روستا به کاشت وپرورش ونگهداری درخت زرشک روی آورده اند.علاوه برآن کارگاههای پرورش مرغ وتولید تخم مرغ وپرورش قارچ نیزدراین روستا دائر میباشد.
درگذشته نه چندان دور دامداری Ùˆ پرورش گاو وگوسÙند ومرغ وخروس نیز ازجمله Ùعالیتهای مردم ØŒ Ùˆ روستای خنگ از مراکز مهم تولیدات لبنی Ùˆ دامی بوده Ú©Ù‡ درØال Øاضر رونق کمتری دارد .تکرار خشکسالی وکمبود نزولات آسمانی ÙˆØÙر چاههای کشاورزی در مناطق پایین دستی(سده ومهمویی ) وبالا دستی (سرآسیاب –چشمه ومولید) درسالهای اخیر بنØÙˆ بی سابقه ای آبدهی قنوات روستا را کاهش داده و مزارع وباغات واشجار Ùˆ دسترنج چندین ساله ومیراث آباء واجدادی مردمان زØمتکش این روستا راتهدید Ùˆ این مسئله موجبات نگرانی جدی  آنان را Ùراهم نموده است.
ازمهمترین Ù…Øصولات این روستا انواع  مØصولات باغی وسردرختی شامل : عناب ،انگور Ùˆ آلو وگلابی وسیب واناروسنجد Ùˆ بادام وتوت Ùˆ گندم جو Ùˆ شلغم وچغندر وهندوانه وخربزه Ùˆ یونجه وگاورس وسیب زمینی Ùˆ پیاز Ùˆ  گوجه Ùرنگی   زعÙران ودرسالهای اخیر بیشتر زرشک میباشد.
درگذشته نه چندان دور سرتاسر میادین ÙˆÚ©ÙˆÚ†Ù‡ ها ÙˆÚ©ÙˆÚ†Ù‡ باغهای روستا پوشیده از درختان توت وعناب وسپیددار وبید وپشه خوان وگلهای Ù…Øمدی بوده Ú©Ù‡ بعلت ورود ماشین ÙˆÙراهم شدن امکان تردد این غولهای آهنی (ماشین رو کردن Ú©ÙˆÚ†Ù‡ ها) وکانال Ú©Ø´ÛŒ جوی های آب این درختها وگلها قطع ویا خشکانده شده اند.
بعلت وسعت مزارع وکشتزارهای ومناطق تابعه این مناطق دسته بندی Ùˆ با نامهای مختل٠نامگزاری گردیده  که تعدادی از آنها عبارتند از: دم آسیاب کهنه، شیب زرشکی ØŒ زمپر، شبرنگ ØŒ تخته آتشکار ØŒ استخرکهنه ØŒ پیش مزار، ورو varow)) به معنی ورای آب ØŒ تخته Ù„Ú©Ù‡ ،کلاته آقا- تگ چاه خنگی- تگ غال روباه ،تگ شغالی، تگ میرزاقاسمی، تگ درخت ،تگ میانی، پابال زرمش ØŒ انبیزکوه ØŒ آغل Øسن میرزاعلی، زردان، سرپشته، Ú¯Ú† کنان، تگ درخشی، تگ نیم زلال، تگ Ù¾ÛŒ ØŒ چشمه زبانه-چشمه گنبدو......
وضعیت ارتÙاعات :
این روستا به مانند دهلیزی در بین ارتÙاعات قرار گرÙته است. این کوه ها با ارتÙاع متوسط ۱۵۰متراز سمت شرق وغرب وجنوب روستا را دربر گرÙته است Ùˆ از سمت شمال به دشت سرپشته ونوده ختم Ù…ÛŒ شود. روستای خنگ با مزارع وباغات زرشک خود به Øالت نواری سرسبز از شمالی به جنوب بصورت موازی با ارتÙاعات وبه Øالت دره مانند کشیده شده است Ú©Ù‡ از سمت جنوب به مزارع وباغات روستای رویخت واز سمت شمال به مزارع وباغات روستای نوده ختم Ù…ÛŒ گردد.
اماکن تاریخی ومذهبی روستا:
مذهبی : جالب است بدانید Ú©Ù‡ بر سر هریک از قنات های سه گانه ی روستا یک مسجد بنا شده است .Ú©Ù‡ باتوجه به نقش قنوات وآب در Øیات اقتصادی مردم ØŒ ساخت نمازخانه ومسجد Ùˆ اختصاص موقوÙات Ùˆ برگزاری مراسم مذهبی ویژه برای هریک از آنها به شکرانه برخورداری از این نعمت بزرگ الهی Ùˆ تداوم بهره مندی از آن بوده است. Ú©Ù‡ این خود دلالت بر اعتقادات وشعور مذهبی بالای مردم وبزرگان روستا از قدیم الایام داشته ودارد. این مساجد شامل:
مسجد جامع ØŒ که در میدان امام Øسین (ع) Ùˆ ( میدان پای درخت* سابق ) Ùˆ در کنار جوی آب از  قنات اصلی ده  واقع Ùˆ سابقا" بصورت گنبدی Ùˆ شبستان با 6 گنبد بر روی ستونهای خشتی بزرگ ویک Øیاط درسمت قبله ویک درخت بزرگ پشه خوان در داخل Øیاط Ùˆ همچنین یک درب خروجی از قسمت Øیاط به سمت Ú©ÙˆÚ†Ù‡ مجاور Øسینیه Ùعلی ساخته شده بود.
نمای ساختمان Ùˆ دیوار Øیاط با خشت پخته ویا آجر ساخته شده .Ùˆ در بخش شمالی ساختمان اصلی Ùˆ در امتداد درب ورودی اصلی به سمت Øیاط مسجد یک راهروی طولانی Ùˆ نسبتا" تاریک وجود داشت Ú©Ù‡ دارای دو درب چوبی آبی رنگ با کتیبه های شیشه ای بلند برای ورود  آقایان وبانوان به داخل شبستان درسمت Ú†Ù¾ واقع Ùˆ درانتهای دیوار سمت راست این راهرو نیز یک راه پله ÛŒ صعب العبور برای رÙتن پشت بام وجود داشت.
Â
ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø§ÛŒÙ†Ú©Ù‡ : این تصویر بدلیل شباهت زیاد بنای آن به مسجد سابق خنگ انتخاب شده است.Â
در آن Øدود سالهای 45 تا50 بیشتر مرØوم کربلایی رجب سبزه بین برای اقامه اذان ØµØ¨Ø ÙˆØ¸Ù‡Ø± Ùˆ شام این مسیر طولانی پله ها را برای رÙتن به پشت بام Ø·ÛŒ کرده Ùˆ با صدایی خاطره انگیز  که هنوز میتوانم آن را تقلید کنم اذان میدادند".
در داخل مسجد یک منبر چوبی پشت به دیوار شرقی وپنجره سمت میدان پای درخت و رو به قبله وجود داشت.
Ú©Ù‡ بزرگان وپیرمردها بترتیب در دوطر٠منبر Ùˆ زمستان ها درکنار منقل های آتش Ù…ÛŒ نشستند. در آن زمان سیگار هم جزئی از پذیرایی Ù…Øسوب وبه همین دلیل جلوی هر چند Ù†Ùر از بزرگان یک زیرسیگاری با چند عدد سیگار اشنو ویژه  ویک کبریت هم قرار میدادند . پیر مردها هم Ùرصت را غنیمت شمرده Ùˆ همزمان به اتÙاق Ùضای مسجد را پراز دود سیگار میکردند ودرکنار آن دود ناشی از سوختن کنده های نیم سوز داخل منقل ها وگاز ناشی از سوخت ناقص سماور بزرگ Ù†Ùتی Ùضای تاریک مسجد را دود آلود نیز Ù…ÛŒ نمود.
بنای آن مسجد براساس سنگ نوشته موجود در خرداد ماه سال 1339 شمسی جایگزین بنای Ùرسوده Ùˆ کوچکتر قبلی وبه همت مرØوم Øاج اجمد اصÙهانی مقدم وپشتیبانی مردم انجام شده Ú©Ù‡ آنهم در Øال Øاضر کاملا" تخریب وبنای Ùعلی جایگزین آن شده است.
در Øال Øاضر  آن ساختمان قدیمی کاملا" تخریب Ùˆ از نو تجدید بنا Ùˆ تمامی زمین مسجد سابق به ساختمانی نسبتا"وسیع مجهز به آبدارخانه وسرویس بهداشتی در زیر زمین Ùˆ اطاق ویژه پایگاه بسیج  باز سازی شده است.
علاوه بر آن ساختمانی تØت عنوان مهمانسرا ،ویژه اسکان همشهریانی Ú©Ù‡ در دهه اول Ù…Øرم جهت شرکت در مراسم عزاداری سید Ùˆ سالار شهیدان امام Øسین (علیه السلام) به زادگاه خود Ù…ÛŒ آیند، در دو واØد زنانه ومردانه به همراه  سرویس های بهداشتی جداگانه درØال ساخت میباشد.
Øسینیه ابوالÙضلی: در مجاورت مسجد جامع ØŒ Ùˆ کنار آبشار قنات اصلی Ùˆ در زیر سایه یک درخت توت بسیار بزرگ وبا صÙا قرار دارد Ú©Ù‡ هنوز هم تنه تنومند Ùˆ بقایایی از شاخه های گسترده آن وجود دارد.
ساختمان Øسینیه Ùعلی پیش  ازانقلاب و قبل از تجدید بنای مسجد جامع بازسازی شده است. لازم به ذکر است Ú©Ù‡ ساختمان قبلی Øسینیه با خشت خام در قسمتی از زمین Ùعل Øسینیه بصورت نا تمام رها شده بود Ú©Ù‡ به همت مردم بویژه برادران قاین زاده وهمکاری اهالی ساختمان نیمه کاره قبلی تخریب، وبصورت Ùعلی تجدید بنا ودر سالهای اخیر نیز در بخش آشپزخانه Ùˆ بالکن خواهران توسعه یاÙته است.
مسجد خواجه (مسجدی 370 ساله): این مسجد Ú©Ù‡ اØتمالا"قدیمی ترین مساجد روستا وبراساس سنگ نوشته موجود مربوط به دوره شاه عباس دوم  میباشد در بخش Ùوقانی مسیر چاههای  کاریز استخر کهنه ودر مجاورت Øمام عمومی واقع Ùˆ وضوخانه آن نیز به Ø´Ú©Ù„ یک تونل باشیب مناسب درعمق تقریبا" 6 متری زیر مØوطه مسجد ساخته شده Ú©Ù‡ درنوع خود بسیار جالب Ù…ÛŒ باشد. این راه آب Ú©Ù‡ به آن در Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ù…ØÙ„ÛŒ ( Ú†ÙŽØ® Ù¾ÙŽÙ‡ یَو ) می گویند ازطریق پله های تعبیه شده به عمق مسیر قنات متصل میباشد. وعلاوه بر کاربری برای وضوخانه امکان برداشت آب بسیار خنک Ùˆ کاملا"بهداشتی برای اهالی Ùراهم Ù…ÛŒ نموده است.Â
مسجد صاØب الزمان (عج): Ú©Ù‡ در واقع نمازخانه ای Ú©ÙˆÚ†Ú© سابقا" به نام خیرآباد Ùˆ در Ù…Øله ÛŒ موسوم به پــه توبیجو  (patow  bijo )* (1ØŒ) در نزدیکی دهنه کاریز به همین نام (خیرآباد) مشهور به کاریز Øاجی Øسن ، واقع گردیده است.
مزار مرØوم درویش Øسین گرگانی*ØŒ در منتهی الیه غرب روستا Ùˆ دامنه کوه قراول خانه واقع گردیده Ú©Ù‡ توضیØات بیشتر مربوط به آن در ذیل همین متن آورده شده است.
اخیرا" مسجدی بنام مبارک Øضرت ابوالÙضل (س) در Ù…Øله موسوم به بلند ده توسط یکی از خیرین ساخته شده Ú©Ù‡ در دست تکمیل میباشد.این مسجد شامل یک سالن وآشپزخانه ومهمانسرای Ú©ÙˆÚ†Ú© Ù…ÛŒ باشد Ùˆ Ù…ØÙ„ مناسبی برای اÙراد بزرگسال مقیم منطقه موسوم به بلند ده، که قادر به رÙتن به مسجد جامع برای ادای Ùریضه نماز نیستند،میباشد.
یلد آوری : در سالهای اخیر با اهتمام مرØوم Øاج عباس Ù…Øمدی (واگذاری زمین ) و کمک های دیگر همشهریان Ø®ÙÙ†Ú¯ÛŒ Øسینیه با نام مبارک « انصار المهدی» در دو طبقه Ùˆ هرطبقه با زیر بنای تقریبی 200 مترمربع درمØÙ„ خیابان قدس غربی شهر بیرجند با امکانات مناسب ساخته وراه اندازی گردیده Ú©Ù‡ در تمام مناسبت ها بویژه ایام Ù…Øرم وصÙر وماه مبارک رمضان Ù…ØÙ„ برگزاری جلسات عزاداری ودیگر اجتماعات خنگی های مقیم بیرجند Ù…ÛŒ باشد.
اماکن تاریخی
قلعه پایین ده:
درØد Ùاصل بین بنای موسوم به آسیاب کهنه ومیدان پای درخت وسمت شرقی راه مسیر کشمان وورودی شمالی از سمت نوده ØŒ قلعه ومØوطه Ù…Øصور نسیتا"بزرگی وجود داشته Ú©Ù‡ بنا به اظهار اÙراد بزرگسال روستا دارای دیوارهای بلند ودرب ورودی مستØÚ©Ù… بوده ودر مواقع خطر بعنوان مخÙیگاه از آن استÙاده Ù…ÛŒ شده است . تاØدود 23-30 سال قبل از Ù…Øوطه این قلعه بعنوان Ù…ØÙ„ انباشت ودپوی کود های Øیوانی استÙاده Ù…ÛŒ شد Ú©Ù‡ اخیرا" زمین آن برای تامین هزینه های عمومی بÙروش رسیده وتبدیل به باغ منزل مسکونی شده است.  Â
قلعه بلند ده:
قلعه مخروبه شمال روستا یا منطقه بلند ده،(Ú©Ù‡ درسالهای اخیر تخریب وبنای دبیرستان کار ودانش Ùعلی بر روی آن ساخته شده است.
این قلعه Ú©Ù‡ بقایای آن بشکل یک چهار دیواری تقریبا" 2.5 در 2.5 متر و به ارتÙاع Øدود 4متر وجود داشت در مدخل Ùˆ ورودی روستا از سمت جنوب Ùˆ روستای رویخت ، بر Ùراز تپه ای نه چندان بلند ودر کنار یک تونل زیر زمینی Ú©Ù‡ در Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ù…ØÙ„ÛŒ به آن«لون loon» گÙته میشود قرار داشت .میتوان Øدس زد Ú©Ù‡ تونل مورد اشاره بعنوان جان پناه واستراØتگاه نگهبانان بویژه در سرمای زمستان مورد استÙاده قرار میگرÙته است.
درکنار این قلعه یک سنگ بزرگ سیاه رنگ Ùˆ بشکه مانند بطول تقریبی 1.5 متر وقطرتقریبی 70 سانتیمتر اÙتاده بود Ú©Ù‡ ربطی به آن قلعه نداشت Ùˆ به آن سنگ خراس Ù…ÛŒ Ú¯Ùتند و گÙته Ù…ÛŒ شد درگذشته های دورتر در گارگاههای روغن Ú©Ø´ÛŒ مورد استÙاده قرار Ù…ÛŒ گرÙته است. قسمت میانه وبه Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ú©Ù…Ø± این سنگ در اثر کثرت استÙاده تاØد بسیار زیادی ساییده شده وکاملا" گود شده بود. اØتمال دارد سنگ مذکور در زمان تخریب قلعه در زیر خاک همان Ù…ØÙ„ مدÙون شده باشد.
آسیاب های بادی: این آسیاب ها Ú©Ù‡ منسوب به مرØوم گندمی ومرØوم Øسین غلام بوده وبه همین نام هم معرو٠بود واقع برتپه های شرقی مشر٠برروستا ودرناØیه موسوم به (پشت خرمنو) بترتیب از شمال به جنوب در امتداد هم قرار داشت Ùˆ نظر هر بیننده ورهگذری را به خود جلب میکرد.
طریقه ساخت این آسیاب ها با استÙاده از یک دیÙرنسیال بزرگ Ùˆ یک میل گاردن نسبتا" بلند بصورت وارونه Ùˆ یک عدد پروانه Øلبی 6 پر متصل به کاسه چرخ در یک طر٠دیÙرنسیال ساخته شده بود Ú©Ù‡ با نیروی باد پروانه ها به Øرکت در آمده وپلوس ودیÙرنسیال ومیل گاردن Øرکت را به سنگ بزرگ آسیاب Ú©Ù‡ در منتها الیه میل گاردن Ùˆ نزدیک به Ø³Ø·Ø Ø²Ù…ÛŒÙ† ودر داخل یک اطاقک قرار داشت منتقل Ù…ÛŒ نمودند.
با چرخش نسبتا" آرام سنگ Ùوقانی گندم به لای سنگ ها منتقل Ùˆ تبدیل به آرد Ù…ÛŒ شدند . آرد Øاصل از این آسیاب ها بدلیل آنکه به آرامی وبدون اصطکاک ÙˆØرارت زیاد تولید Ù…ÛŒ شد از مرغوبیت خوبی برخوردار وامکان پخت نان با عطر ÙˆÚ©ÛŒÙیت بسیار عالی را میسر Ù…ÛŒ نمود.
این آسیاب ها از Øدود 40 سال قبل به این طر٠بتدریج تخریب ودر Øال Øاضراثری از آن باقی نمانده است . خوشبختانه تنها یک قطعه عکس مربوط به آسیاب مرØوم Øسین غلام (جد آقایان غلامی) را توانستم در معرض دید شما علاقه مندان قرار دهم.
آسیاب های آبی: شامل آسیاب کهنه (در شمال روستا ودر ورودی کشمان Ú©Ù‡ بسیار هم قدیمی است وکسی بیادندارد Ú©ÛŒ وچگونه مورد استÙاده بوده) بنای آن از آجر وساروج واستØکام آن واقعا"مثال زدنی است .بنظر میرسید از قدیمی ترین وبا ارزش ترین میراث باقی مانده از ساکنان این روستا است. بخش اصلی ساختمان (تنوره) آن درØال Øاضر موجود میباشد.
آسیاب دیگر Ú©Ù‡ آنهم در Ùاصله سالهای 40 تا50 هنوز بقایای آن وجو داشت .در ØدÙاصل روستای خنگ به رویخت ودرØاشیه کانال مسیر رود خانه Ùصلی ودر زیر یک آبشار زیبا واقع Ùˆ تنوره آن Ù…ØÙ„ آب تنی جوانان روستا بود. Ùشار Ùˆ Øجم آب در Øدی بود Ú©Ù‡ صدای آبشار مانع از انتقال صدا ها شده واÙراد مجبور بودند از Ùاصله نزدیک وبا صدای بلند صØبت کنند.
ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø§ÛŒÙ†Ú©Ù‡ : تصاویر ذیل بدلیل شباهت نسبی آن به آسیاب آبی سابق Ø®ÙÙ†Ú¯ انتخاب شده اند.Â
برای انتقال آب به آن سوی کانال یک ØÙره سیمانی به Ø´Ú©Ù„ شتر گلو وجود داشت Ú©Ù‡ در Ø§ØµØ·Ù„Ø§Ø Ù…ØÙ„ÛŒ به آن سکنجه Ú¯Ùته میشود. نمونه های دیگری از این نوع سکنجه ها در دومنطقه دیگر ازکشمان برای انتقال آب ساخته شده وهنوز هم مورد استÙاده Ù…ÛŒ باشد.Â
کوره های Ú¯Ú† پزی ØŒØمام قدیمی و« چخ په یو –chakh payow»* سنگ خراس ØŒ سنگ های آسیاب آبی  وبادی باقدمت چند صدساله از دیگر آثار تاریخی این روستا هستند Ú©Ù‡ متاسÙانه برخی از آنهادرسالهای اخیر تخریب ویا بعلت بی توجهی به ارزش وقدمت تاریخی آن درØال نابودی میباشند.
امکانات رÙاهی آموزشی وبهداشتی : شبکه آبرسانی وبرق وگاز Ùˆ تلÙÙ† درمانگاه دارای پزشک عمومی تمام وقت ØŒ مجهز به آزمایشگاه داروخانه واØد دندانپزشکی ،همچنین  کودکستان ،دبستان ،مدرسه راهنمایی دخترانه وپسرانه وهنرستان ومرکز پیش دانشگاهی وکتابخانه عمومی دهداری ،پارک وÙضای سبز مجهز به آّب نماومیز وصندلی  وسایل بازی مخصوص کودکان، ایستگاه مخابراتی،غسالخانه، پست بانک، صندوق قرض الØسنه،مساÙرخانه های مجهزبه امکانات بهداشتی ورÙاهی در دو قسمت زنانه ومردانه (درØال ساخت وتکمیل)ØŒ آرایشگاه Ùˆ Ùروشگاههای مواد غذایی ،کارگاههای نجاری وزرشک پاک Ú©Ù†ÛŒ ØŒ ازدیگرامکانات این روستا میباشد.
هنرستان کارودانش پسران روستای خنگ
دبیرستان وخوابگاه دخترانه ایراندخت روستای خنگ
تنهادرÙاصله سالهای 1340 الی 1360 تعداد قابل توجهی از اهالی روستا به شهرهای بیرجند ،مشهد، تهران مهاجرت Ú©Ù‡ تعداد آنها به بیش از 200 خانوار برآورد میگردد.
دبستان خاقانی: ارÙدیمی ترین مدارس در Øوزه شهرستان بیرجنذ Ú©Ù‡ تقریبا"همزمان با مدارس درخش،غزالی درØØŒ Ùردوسی Ú¯Ù„ Ùریز وهدایت نهبندان، Ùˆ براساس اسناد موجود ØŒ درسال 1314 هجری شمسی(77سال پیش) تاسیس Ùˆ  تا شعاع 30 کیلومتری روستاهای اطرا٠را تØت پوشش داشته است .
دانش آموختگان این مدرسه درمشاغل ÙˆØرÙÙ‡ های گوناگون پیشرÙت نموده ودربخش  های آموزشی Ùرهنگی واجتماعی وتولیدی Ùˆ.... در سراسر کشور اسلامی عزیز مان ایران منشاء خدمات زیادی گردیده اند.
ضمنا" از زمان های بسیار قدیم در این روستا مکتب خانه هایی دایر که به شکل مردمی اداره مسئولیت آموزش قرآن وسوادآموزی به روش سنتی را برعهده داشته اند.
یادآوری مینماید جوانان ومردم روستای خنگ درزمان پیروزی انقلاب اسلامی وجنگ تØمیلی ازپیشگامان مبارزه با رژیم ستم شاهی Ùˆ دولت متجاوز عراق درمنطقه بوده  ودرطول دوران دÙاع مقدس نیز سه شهیدبنامهای شهید امین خدایی Ùˆ شهید سیدØسین اØمدی ÙˆÙرزند برادرشان شهید سید مسعوذ اØمدی تقدیم انقلاب اسلامی وتاریخ پراÙتخار مبارزات مردم  ایران نموده اند
تصویرسنگ نوشته تاریخی مسجد روستای خنگ :
براساس این سند تاریخ بنای ( مسجد خواجه ) مربوط  به دوره شاه عباس دوم صÙÙˆÛŒ (1052 تا 1076 Ù‡.Ù‚) قریب به  370 سال قبل میباشد Ú©Ù‡ بدست Ùردی بنام خواجه جلال الد ین Ù…Øمد ولد خواجه Ù…Øمد مومن خنگی ساخته شده است. باتوجه به مجاورت Ùˆ Ø´Ú©Ù„ معماری واتصال بنا های مسجد Ùˆ چخ پایو (چاه پای آب) اØتمال همزمانی ساخت این دو بنا بسیار Ù…Øتمل میباشد
مردم خنگ درگذشته های دور Ùˆ نزدیک علاوه برکشاورزی ودامداری به کار تجارت ÙˆØمل ونقل وخرید ÙˆÙروش کالاها ومØصولات کشاورزی وباغی ومواد اولیه صنعتی ازجمله : (قالی وقالیچه Ùˆ پشم وکرک ودانه های روغنی وداروهای گیاهی Ùˆ زعÙران Ùˆ گندم وجو Ùˆ زرشک Ùˆ بادام وآلو وانواع خشکبار Ùˆ همچنین انواع دام ÙˆÙرآورده های کشاورزی ودامی وصنعتی مربوطه به هریک از دوران خود نیز مشغول، Ùˆ این روستا تا قبل از اØداث جاده ماشین رو ، درمسیر راه اصلی وبار انداز کاروانهای تجاری بوده به طوری Ú©Ù‡ کاروانهای شتری ازمناطق مرکزی ایران ØŒ هرات ØŒ Ùˆ کشورهای هندوستان وعراق ومصر وخراسان درمسیر Øرکت خود در این روستا نیز رÙت وآمد وبیتوته داشته اند.
.ضمنا براساس آمارهای رسمی بیش از73% مردم روستا باسواد میباشند.
علاوه روستای خنگ دارای موقوÙات بسیار زیادی (آب وزمینهای کشاورزی به ارزش دهها میلیون تومان) بوده Ú©Ù‡ درآمدهای آن بیشتر صر٠مراسم مذهبی در Ù…Øرم وصÙر بویژه پذیرایی ازخیل عزاداران Øسینی در دهه اول Ù…Øرم میگردد.
پی نوشت ها:
1- « په تو بی جو» یکی ازمØلات روستا ( پتو یا پایه تابش Ø¢Ùتاب به تپه های رو به Ø¢Ùتاب ویا Ù…ØÙ„ÛŒ Ú¯Ùته میشود Ú©Ù‡ مردم در روزهای برÙÛŒ زمستان بدلیل تعطیل موقت کشت وکار درآنجا تجمع Ù…ÛŒ کردند وضمن استÙاده ازگرمای Ø¢Ùتاب زمستانی به کارهایی از قبیل ریزکردن شلغم وچغندر ویا دوک ریسی وجلک ریسی (نخریسی) وباÙتن دستکش وکلاه پشمی وکرکی مشغول بوده اند. Ùˆ بیجو برگرÙته از «بی بی جان» است . Ú©Ù‡ گویا چنین شخصی در این Ù…ØÙ„ سکونت داشته است.
2-چخ په یو(chakh payow چاه پای آب ( بنایی است شبیه Øوض انبار ودرعمق Øدودا" 6 متری زمین Ú©Ù‡ از طریق پله های تعبیه شده امکان ورود ØŒ Ùˆ برداشت آب شرب وکاملا"دست نخورده Ùˆ بهداشتی را برای مردم Ùراهم مینموده است .(جالب آنکه این آب علاوه بر بهداشتی بودن درتابستان بسیار خنک ودر زمستان گرم میباشد)
3-  درویش Øسین گرگانی ارعرÙاء وزهاد برجسته ،اهل هرات ومقیم خنگ بوده ودر اواخر دوران گورکانی (Øدود 900 Ù‡. Ù‚ ودرØدود پانصد وسی سال قبل )وبنقل از مرØوم آیتی درکتاب بهارستان همزمان با علي بن ياسرØسامي قهستاني مشهور به Øسامی (صاØب تاریخ Øسامی) Ù…ÛŒ زیسته Ú©Ù‡ ازنØوه زندگی وتاریخ دقیق Ùوت او اطلاع دیگری در دست نیست.
درکتاب بهارستان چنین آمده است:
درویش Øسین گرگانی ..... Øسامی نامی اورا بدینگونه تذکر داشته است .عابد وزاهد وسالک ناسک،مرشد Øقانی، درویش Øسین گرگانی،که زمان ما به وجود شریÙØ´ مزین است.
عارÙÛŒ عالمی است ربانی        ثانی اثنین شیخ خرقانی
Øالیا مثل اوعزیزی نیست        گنج قارون برش پشیزی نیست
بسکه در انزوا همی کوشد       خواهد از خویش خویش راپوشد
اقامتش در قریه خنگ وربخت است . اهل هرات ØŒ وارباب بلوکات بدان ذات مرضیه الصÙات درمقام ارادت واعتقادند.همواره کوکبش سعید ودولت Ùقرش برمزید باد.
ساختمان آرامگاه مرØوم درویش Øسین گرگانی در Øد دو اتاق Ù…Ùروش، درغرب روستای خنگ ودر دامنه کوه مشهور به قراول خانه واقع ودرسالهای اخیر به همت یک بانوی علاقه مند وبا استÙاده ازکمکها Ùˆ نذورات Ù…Øدود مردمی بصورت غیر اصولی مرمت شده واکثرا" Ù…ØÙ„ مراجعه علاقه مندان وبرگزاری جلسات دعا Ùˆ روضه خوانی اهالی بویژه جوانان و بانوان روستا میباشد.
* میدان پای درخت: از میادین قدیمی Ùˆ در شمال روستا Ùˆ مرکزیت منطقه موسوم به پایین ده ودرمجاورت مسجدجامع ÙˆØسینیه قرار دارد.این میدان در دهه اول Ù…Øرم ودر روزهای تاسوعا وعاشورای Øسینی Ù…ØÙ„ اجتماع دسته های عزاداری واجرای مراسم شبیه خوانی Ù…ÛŒ باشد.Â
در گذشته نیز از این میدان بعنوان بار انداز شتر های Øامل خرما ونمک وزغال وقیچ و Ù…ØÙ„ÛŒ برای کشتار وعرضه گوشت ..... Ùˆ همچنین بازار خرید ÙˆÙروش اØشام توسط  Ùروشندگان دوره گرد و در مواقعی هم اسقرار استاد کاران آهنگر استÙاده Ù…ÛŒ شده است. در قسمتی از Øاشیه این میدان اطاق هایی بعنوان مساÙرخانه وجود داشته.Ú©Ù‡ زمین Ùˆ ساختمان های آن جزو موقوÙات ومورد استÙاده مساÙران Ùˆ دوره گردها بوده است.
در بخش غربی وجنوبی این میدان 5 درخت بسیار بزرگ پشه خوان وتوت ویک Øوص آب وجود داشت. Ú©Ù‡ بدلیل موقعیت مناسب و سایه خنک درخت های آن غالبا" در Ùصل تابستان مورد استÙاده مساÙران و استراØت اهالی و بعضا" هم بازی های گروهی بچه ها قرار Ù…ÛŒ گرÙت.
درØال Øاصر Ùˆ علی الخصوص بعد از اجرای Ø·Ø±Ø Ù‡Ø§Ø¯ÛŒ تعدادی  ازمنازل اطرا٠وغسالخانه ومساÙرخانه قبلی تخریب وبه میدان اضاÙÙ‡ به Ø´Ú©Ù„ یک ÙÙ„Ú©Ù‡ تغییر یاÙته است.
درپایان ضمن پوزش از کلیه همشهریان عزیزبدلیل نواقص موجود در این مقاله تقاضا میشود با ارسال مطالب تکمیل تر وعکس ها واسناد مرتبط ،عکس های قدیمی ومطالب ومستندات تاریخی ما را در تکمیل ورÙع نقایص این مجموعه یاری نمایند.
در قسمت بانوان ودر داخل دیوار ضلع شمالی مسجد یک گنجه پر از قرآن های قدیمی Ùˆ Ùرسوده ازجنس کاغذ های کاهی وتقریبا" زرد رنگ وشاید هم دست نویس وجود داشت تراکم Ùˆ انباشت این قرآن های اکترا" با جلد های چرمی یا بدون جلد ÙˆÙرسوده به Øدی بود Ú©Ù‡ موقع باز کردن درب چوبی گنجه اØتمال ریختن آن برروی زمین وجود داشت.
درضلع غربی ساختمان مسجد یک پنجره چوبی چهار لنگه بزرگ مشر٠بر Øیاط ومقابل درخت پشه خوان وجود داشت Ú©Ù‡ به استثناء مواقع خاص اکثرا" بسته بود.
به دلیل اینکه در مسجد آبدارخانه ای وجود نداشت سماور بزرگ Ù†Ùتی را هم در گوشه جنوب غرب Ùˆ سمت راست Ù…Øراب روشن میکردند. بیشتر مواقع مسئولیت تهیه چای بعهده آقای Øسن Øقیقی بود Ú©Ù‡ نامبرده Ùرد بسیار پاکیزه ومنظم و به وظیÙÙ‡ خود کاملا" آشنا بود.
با توجه به مجاورت مسجد با جوی آب نمازگزاران از همان آب جاری جلوی مسجد وضو نیز Ù…ÛŒ گرÙتند.ودر Øقیقت وضوخانه ای وجود نداشت. مقابل مسجد ودر مجاورت مساÙرخانه یک توالت وجود داشت Ú©Ù‡ اÙراد ناچار بودند Ø¢Ùتابه های Øلبی داخل توالت را از جوی آب پر کرده وباخود به داخل توالت ببرند.
16/Ùروردين1393
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
نویسنده :moslem|خواندنی ها | ارسال نظر: 0 |